گلستان نام جدید سرزمین تاریخی است که در طول تاریخ و تا سده هفتم هجری به نام ایالت گرگان و از آن پس تا آغاز سده دهم به نام استرآباد و در نوشته‌های دوران اولیه اسلامی به نام (جرجان) و از اسفند ۱۳۱۶ گرگان نامیده شده‌است.استان گلستان در بخش شمالی کشور واقع شده که از شمال به کشور ترکمنستان” دارای ۴۳۸ کیلومتر مرز(نزدیکترین شهر حسنقلی) و ۹۰ کیلومتر مرز آبی” از جنوب به استان سمنان، از شرق به استان خراسان شمالی و از غرب به استان مازندران و دریای خزر محدود می شود.
مردم گلستان
اقوام متعددی در این استان زندگی می‌کنند که شامل ترکمن‌ها، فارسی زبانان، سیستانی‌ها، بلوچ‌ها، ترک‌ها (آذربایجانی و قزلباش)، مازندرانی و قزاق‌ها می‌شوند.
فارس‌ها به دو دستهٔ بومی و مهاجر تقسیم می‌شوند. فارس‌های بومی بیشتر به گویش‌های گرگانی، کتولی و مازندرانی تکلم می‌کنند. مهاجرین به استان هم بیشتر سیستانی، بلوچ، سمنانی و خراسانی هستند. فارسی زبان‌ها بیشتر در مرکز و جنوب استان و مازندرانی‌ها در روستاهای نیمه غربی استان سکونت دارند. آذری‌ها در شهرستان گنبد کاووس و قزاق‌های استان گلستان نیز بیشتر در گرگان سکونت دارند.
ترکمن‌ها در بخش شرقی، مرکزی و شمالی استان و همچنین در مرکز استان سکونت دارند، سنی مذهب هستند و به زبان ترکمنی تکلم می‌کنند.
آب و هوای گلستان
گلستان دارای ۸ اقلیم معتدل مرطوب، معتدل مدیترانه ای، معتدل خشک، معتدل کوهستانی، سرد کوهستانی، خشک سرد، نیمه خشک و خشک میباشد. متوسط بارندگی سالیانه ۴۷۰ میلیمتر میباشد
شهرها و روستاههای گلستان
استان گلستان از ۱۴ شهرستان و ۲۶ شهر تشکیل شده است که شهرستان‌های آن عبارت‌اند از: آزادشهر، آق قلا، گرگان، گنبد کاووس، بندر ترکمن، گمیش تپه، رامیان، کردکوی، بندرگز، علی‌آباد کتول، گالیکش، کلاله، مراوه تپه و مینودشت.
گرگان
شهر گرگان مرکز استان گلستان است و در قسمت شرقی شمال ایران قرار دارد. نام فعلی گرگان که جایگزین نام کهنش یعنی استرآباد شده، در واقع برگرفته از جرجان است گردشگرانی که به این شهر سفر می‌کنند، می‌توانند از پارک جنگلی النگ دره، روستای شاه کوه، کاروان‌سرای قزلق، موزه صنایع‌دستی گرگان، بازار نعلبندان، امامزاده نور و تپه‌ی باستانی و تاریخی تورنگ تپه دیدن کنند.
گنبد کاووس
شهر گنبد کاووس در قسمت شمالی و مرکزی استان گلستان واقع شده است و از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان‌های آزادشهر و رامیان، از شرق به شهرستان‌های مراوه تپه، کلاله و مینودشت و از غرب به شهرستان آق قلا محدود میشود. گنبد کاووس یا گنبد قابوس که مردم ملی آن را به اختصار «گنبد» می‌نامند،این شهر جاذبه‌های گردشگری و طبیعی زیبایی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از گنبد قابوس، تالاب آلماگل، روستای هیوه چی بالا، زیارتگاه خالد نبی، دریاچه مصنوعی گنبدکاووس و بازارچه مرزی اینچه برون.
بندر ترکمن
بندر ترکمن، شهری در غرب استان گلستان است که اکثر مردم آن، ترکمن با مذهب سنی هستند. این بندر، از منظرگاه تاریخی شهری قدیمی نیست و در سال ۱۳۰۶ در پی سرکوب عشایر توسط پهلوی اول و با اهداف نظامی تأسیس شد. جالب است بدانید این بندر نخستین شهر کشور است که توسط مهندسان و معماران ایرانی و بلژیکی مطابق با اصول شهرسازی ساخته شده و نقشه آن تار عنکبوتی و بسیار منظم است.
جزیره آشوراده، بزرگ‌ترین جزیره‌ی ایرانی خزر، در محدوده این شهر قرار دارد. از دیگر جاهای دیدنی بندر ترکمن میتوان به بازارچه ساحلی بندرترکمن، روستای قره قاشلی، منطقه شکار ممنوع صوفیکم، تالاب گمیشان و اسکله تفریحی بندر ترکمن اشاره کرد.
مینودشت
مینودشت از شهرهای تاریخی استان گلستان در شمال ایران است که در مجاورت جاده تهران - مشهد قرار دارد. این شهرستان در ابتدا به‌صورت یک روستا بوده و اسامی مختلفی همچون کبودجامه، حاجیلر، سنگرلر و سنگر حاجیلر و دشت مینو داشت؛ هرچند در نهایت به‌خاطر طبیعت بکر و چشم‌انداز زیبایش، مینودشت نام گرفت. اگر به این خطه از ایران سفر کردید، بازدید از جاهای دیدنی مینودشت نظیر قلعه سلیمان بوقه، تنگه چهل چای، آبشار لولوم، آق چشمه مینودشت، آبشار حسینا، منطقه جنگلی باقرآباد و... را در برنامه‌ی خود بگنجانید.
غذا های محلی و سنتی گلستان
استان گلستان به‌لطف طبیعت سرسبز، قومیت‌های گوناگون و هم‌جواری با دریای خزر، از فرهنگ و ذائقه‌ی غذایی خاصی برخوردار است. از غذاهای سنتی استان گلستان میتوان به مرغانه تچین، خورش ساک، ماش پتی خارش، کئی ترشک، چکدرمه، باسترمه، بروک و نان محلی اشاره کرد. انواع آش‌ها نظیر هلی آش، گوجه آش، آش ماست، شیر آش، ماش آش و اسبه آش نیز در رژیم غذایی مردم گلستان به چشم می‌خورد.
در این میان چکدرمه را شاید بتوان مشهورترین غذای محلی استان گلستان در نظر گرفت که ترکیب پلو و گوشت است. چکدرمه غذای مخصوص بندر ترکمن و آق قلا به شمار می‌رود که درمراسم‌‌ها و جشن‌های خاص با آن از میهمانان پذیرایی می‌کرده‌اند.
طعم ترش به‌وفور در سفره‌ی گلستانی‌ها یافت میشود. انار ترشی، آب نارنج، آب‌غوره، آب‌لیمو، انار تیم (ناردان) و... به‌عنوان چاشنی غذاها هستند و سیر سركه، بانجام سركه (سركه بادامجان) و یارم مسی (سركه با سیب زمینی ترش) نیز به میزان قابل‌توجهی در غذاها به کار می‌رود.
تهیه انواع بورانی نیز در میان ساکنان استان گلستان نیز رواج دارد که پرطرفدارترین آنها، کئی بورانی (بورانی کدو) و ابناق بورانی (بورانی اسفناج) هستند.
رودها وآبخیزداری استان گلستان
در این استان رودهای فراوانی جریان دارد که در ادامه به معرفی مهم ترین آنها پرداخته می شود.
رود اترک
این رود از کوه‌های هزارمسجد خراسان سرچشمه می‌گیرد و نزدیک ۱۲۰ کیلومتر آن، مرز آبی ایران وترکمنستان را می‌سازد. این رود سرانجام در خلیج حسین‌قلی به دریای خزر می‌ریزد.
گرگان‌رود
این رود از دامنه‌های شمالی البرز شرقی و دامنه‌های غربی بلندی‌های خراسان سرچشمه می‌گیرد و پس از گذشتن از شهرهای گنبد کاووس و آق‌قلا، در غرب روستای خواجه‌نفس با تشکیل دلتای بزرگی به دریای خزر می‌ریزد. رودهای کوچک زیادی، مانند زاو، دوغ، تیل‌آباد، رامیان و محمدآباد، به گرگان‌رود می‌پیوندند و آن را رود بزرگی می‌سازند. تا کنون سد‌های وشمگیر و گلستان ۱ و ۲، که هر سه از گونه سد‌های خاکی هستند، روی این رود و شاخه‌های آن ساخته شده‌است که در بهبود کشاورزی استان سودمند بوده‌اند.
رود قره‌سو
این رود از کوه‌های النگ در کوه‌های البرز شرقی سرچشمه می‌گیرد و رودهای نومل، زیارت، گرماب‌دشت، ناهارخوران و چند رود کوچک دیگر به آن می‌پیوندند و سرانجام به خلیج گرگان می‌ریزد. استان گلستان به دلیل بارندگی مناسب از سفره‌های آب زیرزمینی سرشاری بهره‌مند است.
در قسمتهای بعد سایر جاذبه ها و اماکن تاریخی استان گلستان معرفی میگردد.
